Waar staan we nu?
De versterkte klimaatverandering heeft grote gevolgen: de zeespiegel stijgt en we hebben steeds vaker te maken met extreem weer: hittegolven, droogteperioden, hevige neerslag en overstromingen. Veranderingen in het landschap als meer steen en minder groen, leiden ertoe dat de natuur minder broeikasgassen kan opnemen. Ook door afval te creëren dat water, bodem of andere ecosysteemdiensten vervuilt, raakt het klimaat uit balans. Veel planten- en diersoorten sterven uit, doordat zij zich niet kunnen aanpassen aan de snelheid waarmee het klimaat en hun leefomgeving verandert. Deze biodiversiteit is bepalend voor onze voedselproductie, voorraad aan grondstoffen, schone lucht en andere ecosysteemdiensten.

Internationaal zijn in het Klimaatakkoord van Parijs afspraken gemaakt en doelen bepaald om de door de mens versterkte klimaatverandering tegen te gaan en onze leefomgeving hierop aan te passen. Om de schade door klimaatverandering zoveel mogelijk te voorkomen en te beperken, kunnen we maatregelen nemen. Bij klimaatmitigatie gaat het over maatregelen waarmee we de opwarming van de aarde beperken. De gemeente draagt hieraan momenteel bij door plannen voor de energietransitie te maken. Daarnaast kunnen we de omgeving aanpassen om beter om te gaan met de effecten van klimaatverandering, ook wel klimaatadaptatie. Als we optimaal om kunnen gaan met veranderingen in het klimaat, noemen we dat klimaatbestendigheid.

Wat komt er op ons af?
Klimaatverandering leidt tot hittestress, perioden van droogte, meer en extremere neerslag en een stijgende zeespiegel. Ook in Bunschoten verwachten we dat deze effecten de komende jaren groter worden. Uit de Klimaatatlas blijkt dat onze gemeente gevoelig is voor overstromingen. Dankzij de primaire keringen houden we onze voeten droog. We zien hittestress, droogte en wateroverlast na hevige regenval als groeiend probleem, en ook bodemdaling speelt in onze gemeente. Tot 2050 is de verwachting dat op sommige plekken in onze gemeente de bodem zelfs met 40 cm zal zakken.

Extreme hitte heeft gevolgen voor de gezondheid van mensen en dieren. Het risico op sterfte onder kwetsbare groepen, zoals ouderen en chronisch zieken, wordt versterkt door hittestress. Daarnaast leidt hittestress tot een lagere arbeidsproductiviteit en slaapproblemen. De inrichting van de leefomgeving is van invloed op de mate van hittestress. In gebieden met veel bebouwing en verharding zal de hittestress hoger zijn dan op het platteland. Klimaatverandering heeft dus een effect op gezondheid, economie, (water)veiligheid, maar ook de biodiversiteit.

Hoe zien we de toekomst?
We gaan praktisch aan de slag met klimaatadaptatie, als onderdeel van een omgevingsprogramma duurzaamheid. Op die manier gaan we onze klimaatadaptieve maatregelen vaststellen, bijvoorbeeld door het tegengaan van: het verharden van tuinen, het eigen terrein van woningen en bedrijven (op parkeerplaatsen). Dit gaan we door middel van regels vastleggen in het omgevingsplan.

Ook gaan we aan de slag met de volgende actuele en toekomstige subthema’s:

• Hittestressbestendig: Om hittestress aan te pakken stimuleren we maatregelen voor de korte en lange termijn. We lichten inwoners op tijd in bij een hittegolf en geven adviezen.
• Droogtebestendig: We stimuleren maatregelen voor droogteperiodes, zoals de aanschaf van regentonnen om water op te vangen in droogteperiodes. We geven voorlichting aan agrariërs over hoe om te gaan met droogte in de landbouw.
• Hevige neerslag: We stimuleren en maken extra plekken voor waterberging om grote hoeveelheden neerslag op te vangen. We gaan op zoek naar een andere balans tussen het vasthouden en afvoeren van water, zowel in de kernen als in het buitengebied. We pakken het gebiedsgericht aan en stimuleren initiatieven van inwoners. We blijven inzetten op afkoppelen van regenwater van het riool.
• Vergroening: We letten erop dat er in de leefomgeving voldoende groen aanwezig is. Daarmee dragen we bij aan het programma “Groen groeit mee” binnen de regio Utrecht. Daarbij streven we voortdurend naar verbetering van de biodiversiteit. Waar mogelijk ontwikkelen we natuurinclusief. We zoeken oplossingen tegen water op straat en maken werk van het verminderen van onnodige bestrating. We stimuleren groene daken en we nemen maatregelen samen met de omgeving. We kiezen voor de juiste maatregel op de juiste plek, denk daarbij ook aan geveltuintjes voor verkoeling. We leggen wadi's aan, waarmee we zowel water kunnen vasthouden als laten infiltreren.
• Bestand tegen overstromingen: We zorgen ervoor dat we voorbereid zijn op overstromingen. Daarbij is meerlaagse veiligheid belangrijk. Dat betekent dat we het risico op overstromingen bestrijden door een combinatie van waterkeringen (laag 1), ruimtelijke ordening (laag 2) en crisisbeheersing (laag 3). Op al deze niveaus worden maatregelen bedacht om dit te bereiken. Deze maatregelen hebben vaak ruimtelijke gevolgen. Hierbij proberen we diverse opgaven te combineren, ook wel meekoppelkansen.
• Bodemdaling: We nemen maatregelen om (dreigende) bodemdaling tegen te gaan.
• Klimaatadaptief bouwen en inrichten: We moeten onze kernen en het buitengebied zó inrichten dat we voorbereid zijn op het toekomstig klimaat. We bouwen daarom klimaatadaptief.
• Voorlichting en financiering: we geven voorlichting over klimaatadaptatie en stimuleren klimaatadaptief bouwen en inrichten doormiddel van een vorm van financiering.

Relatie met: Energie, Wonen, Bodem, lucht en water, Agrarische sector, Werken en ondernemen, Bereikbaarheid, Natuur en landschap, Samen toekomstbestendig!