Elke overheidslaag stelt een omgevingsvisie op; gemeenten, provincies en het Rijk. De omgeving houdt namelijk niet op bij de grens van een gemeente, waterschap of provincie. De Nationale Omgevingsvisie (NOVI), de Omgevingsvisie Provincie Utrecht en de Blauwe Omgevingsvisie van het Waterschap Vallei en Veluwe, beschrijven de waarden, thema’s en ambities voor hun gebieden. De gemeente Bunschoten maakt daar deel van uit en zal daar rekening mee moeten houden. Dat neemt niet weg dat wij in onze eigen omgevingsvisie onze eigen keuzes maken, die soms ook van die van anderen kunnen verschillen.
Naast deze visies is ook het Ontwikkelbeeld van de Regio Amersfoort opgesteld vanwege de noodzaak om in de regio extra woningen te bouwen en extra arbeidsplaatsen te scheppen. Dit ontwikkelbeeld geldt voor de middellange (2030) en lange termijn (2040). Het ontwikkelbeeld leidt voor de gemeente Bunschoten tot een versnelling van de woningbouw met 20% tot 2030. Zie hierna meer onder het kopje “Ontwikkelbeeld regio Amersfoort en verder onder het thema “wonen”.
We gaan hieronder kort in op de kern van deze andere omgevingsvisies en het Ontwikkelbeeld.
Nationale omgevingsvisie (NOVI)
De NOVI biedt een kader en geeft richting op een landelijke schaal. Tegelijkertijd is er ruimte voor regionaal maatwerk en verdere uitwerking gericht op gebieden. Met de NOVI zet het Rijk een proces in gang waarmee we keuzes voor onze leefomgeving sneller en beter kunnen maken. Zo bouwen we samen aan een mooier en sterker Nederland. De NOVI omschrijft 4 prioriteiten:
- Ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie: Nederland moet zich aanpassen aan de gevolgen van klimaatverandering, zoals zeespiegelstijging, hogere rivierafvoeren, wateroverlast en langere perioden van droogte. Doel: Nederland is in 2050 klimaatbestendig en waterrobuust.
- Duurzaam economisch groeipotentieel: Nederland werkt toe naar een duurzame, circulaire, kennisintensieve en internationaal concurrerende economie in 2050.
- Sterke en gezonde steden en regio’s: Er zijn nieuwe locaties nodig voor wonen en werken. Het liefst binnen de bestaande stadsgrenzen, zodat de open ruimten tussen stedelijke regio’s behouden blijven. We willen de leefbaarheid en klimaatbestendigheid in steden en dorpen verbeteren. Schonere lucht, voldoende groen en water en genoeg publieke voorzieningen waar mensen kunnen bewegen (wandelen, fietsen, sporten, spelen), ontspannen en samenkomen.
- Toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied: Er ontstaat een nieuw perspectief voor de Nederlandse landbouwsector als koploper in de duurzame kringlooplandbouw. Een goed verdienpotentieel voor de bedrijven wordt gecombineerd met een minimaal effect op de omgevingskwaliteit van lucht, bodem en water. Ook gaan we aan de slag met het verbeteren van biodiversiteit en het tegengaan van bodemdaling.
Nationaal Programma Landelijk Gebied
Met de introductie van het Nationaal Programma landelijk gebied wil de landelijke overheid voor 2030 de natuur versterken, de waterkwaliteit verbeteren en meer doen tegen klimaatverandering. Daarbij moet de stikstofuitstoot in de buurt van natuurgebieden fors omlaag. Dit geldt in het bijzonder voor de zogeheten Natura 2000 gebieden. Samen met vele partners, waaronder gemeenten, wordt de komende tijd per gebied naar oplossingen gezocht. Ook de gemeente Bunschoten wordt daarmee geconfronteerd. Omdat de inhoudelijke resultaten van de gebiedsprocessen pas in de loop van 2023 duidelijk zullen worden, kan daarmee in deze versie van de omgevingsvisie nog geen rekening gehouden worden. Dat evenwel bijvoorbeeld de stikstofdoelstellingen gevolgen hebben voor de ontwikkelruimte in onze gemeente mag zeker worden verwacht en het zal onvermijdelijk zijn dat we daar rekening mee moeten houden.
Omgevingsvisie Provincie Utrecht
In de omgevingsvisie staat hoe de provincie wil dat Utrecht er in 2050 uitziet. Bijvoorbeeld: hoe gaat de provincie om met de behoefte aan extra woningen, waar in de provincie kan duurzame energie worden opgewekt en hoe wordt de natuur beschermd? Belangrijke vragen die elkaar beïnvloeden en die in samenhang moet worden bekeken. Hoe zorgt de provincie ervoor dat iedereen ook in de toekomst prettig en gezond kan leven?
In de omgevingsvisie zijn zeven thema’s uitgewerkt, zie afbeelding. Per thema worden belangrijke keuzes gemaakt.

Slim combineren en concentreren
Omdat de ruimte in de provincie beperkt is, móeten er keuzes worden gemaakt. Daarom is het uitgangspunt in de visie om waar mogelijk te kiezen voor slim combineren en concentreren.
Met slim combineren wordt bedoeld dat de beschikbare ruimte op meerdere manieren gebruikt kan worden. Het versterken van de rivierdijken met de ontwikkeling van nieuwe fiets- en wandelroutes en nieuwe recreatie- en natuurgebieden worden gecombineerd. Concentreren betekent bijvoorbeeld dat nieuwe woningen voornamelijk gebouwd worden dichtbij stations en in steden en dorpskernen. Veel van wat u nodig heeft, is dan in de buurt en goed bereikbaar.
De Omgevingsvisie provincie Utrecht is op 1 april 2021 in werking getreden.
Blauwe Omgevingsvisie 2050
Waterschap Vallei en Veluwe heeft haar eigen omgevingsvisie opgesteld: Blauwe Omgevingsvisie 2050 (BOVI2050). Met deze BOVI2050 zet het waterschap op geheel nieuwe wijze koers naar een duurzame samenleving waarbij we water zien als een ordenend principe. De drie waterprincipes zijn:
- Water is het ordenend principe in de ruimtelijke ontwikkeling: Mooi en schoon water vergroot de leefbaarheid van onze leefomgeving. In ruimtelijke ontwikkeling speelt water een centrale rol omdat water alle ruimtelijke functies met elkaar verbindt.
- Maximaal schoonhouden en vasthouden van water: Het grondwatersysteem is essentieel voor de watervoorziening in het gebied van Vallei en Veluwe. Daarom zetten zij zoveel mogelijk in op het vasthouden van water en het terugbrengen van water in de bodem. Zo sparen we water voor tijden van droogte. Tegelijkertijd helpt dit om beter om te gaan met een tijdelijk teveel aan water.
- Partnerschap als watermerk: het Waterschap wil graag met een open en samenwerkingsgerichte houding in gesprek met maatschappelijke partners (publiek en privaat), om gezamenlijk positief bij te dragen aan de ruimtelijke kwaliteit van onze leefomgeving. Ze werken grensontkennend en bundelen de krachten van iedereen, zonder vooraf individuele organisatiebelangen voorop te stellen.
Ontwikkelbeeld regio Amersfoort
Negen gemeenten in Regio Amersfoort (waaronder gemeente Bunschoten) hebben samen met de Provincie Utrecht gewerkt aan het Ontwikkelbeeld 2030-2040. Het doel ervan is om de groei voor wonen en werken op een goede manier mogelijk te maken en tegelijkertijd de landschappelijke waarden en samenhang van de regio te versterken.
In het Ontwikkelbeeld komende volgende vragen aan de orde. Hoe ziet Regio Amersfoort er in 2040 uit? Waar wonen we? Op wat voor soorten plekken werken we? Waar versterken we de natuur? Waar moeten we werken aan de bereikbaarheid? Met het Ontwikkelbeeld wil de Regio Amersfoort samen met stakeholders en inwoners antwoord geven op de opgaven die ons wachten. Het ontwikkelbeeld 2030 – 2040 is eind 2021 vastgesteld. Naast de Provinciale Omgevingsvisie wordt dit Ontwikkelbeeld na besluitvorming een vertrekpunt voor de ruimtelijke inrichting van de regio Amersfoort.
Specifiek voor Bunschoten is de inzet de volgende:
- behoud en bescherming van het omliggende groen en de natuurgebieden;
- voldoende woningbouw met het oog op behoud van de vitaliteit van de gemeenschap;
- voldoende locaties voor bedrijvigheid en arbeidsplaatsen met daarbij passende maatregelen op het gebied van verkeer en vervoer;
- inpassing van de maatregelen die samenhangen met de energieopgaven uit de regionale energie strategie (RES).
Voor een gemeente als Bunschoten geldt daarmee dat vitaliteit als argument en maatwerk als handelswijze in overleg met provincie en regio gaan gelden om op te komen voor het bouwen van nieuwbouwwoningen, het ontwikkelen van nieuwe bedrijventerreinen en het nemen van passende mobiliteitsmaatregelen. Het instrument “Regionaal programmeren wonen en werken” is hiertoe inmiddels recentelijk ingevoerd, met een jaarlijkse adaptieve inbreng voor nieuwe locaties en aantallen voor wonen en werken.
Samenwerken in de regio
De doelen die we als gemeente Bunschoten in deze visie formuleren kunnen we niet alleen realiseren. Dat moeten en willen we in goede samenwerking doen met onze omgeving (bestuurlijke- en ketenpartners) in de regio Utrecht. In die samenwerking streven we niet alleen onze eigen doelen na, maar dragen we ook bij aan de doelen die elders in de regio zijn geformuleerd, zoals hiervoor beschreven. Deze doelen lopen ook voor een groot deel parallel en zijn bovendien voor een belangrijk deel bepalend voor onze lokale beleidsruimte.